Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm hakkında merak ettikleriniz...
Türkiye’de Kentsel Dönüşüm

Yasal Dayanaklar, Süreç ve Faydalar

1. Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm; afet riski taşıyan, ekonomik ömrünü tamamlamış veya imar açısından yetersiz kalmış yapıların yıkılarak yerine sağlam, modern, yaşanabilir ve çevreye duyarlı yapıların inşa edilmesini kapsayan planlı değişim sürecidir. Sadece fiziksel yapıların değil; altyapı, sosyal donatılar ve çevresel düzenlemelerin de kapsamlı şekilde iyileştirilmesini amaçlar.

 

2. Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Hukuki Temeli

Kentsel dönüşüm çalışmaları, aşağıdaki yasal düzenlemeler çerçevesinde yürütülmektedir:

 

6306 Sayılı Kanun

“Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun”, 2012 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, Türkiye’de kentsel dönüşüm sürecinin ana dayanağını oluşturur.
Amaç:

Riskli yapıların belirlenmesi,

Can ve mal güvenliğinin sağlanması,

Sağlıklı ve güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasıdır.

 

5393 Sayılı Belediye Kanunu & 3194 Sayılı İmar Kanunu

Belediyelere dönüşüm alanlarını belirleme, uygulama ve düzenleme yetkileri tanır.

 

4708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu

Yeni yapılacak yapıların denetimini düzenleyerek, yapı güvenliğini artırmayı amaçlar.

 

Yeni Düzenlemeler (2023-2024)
  • Yüzde 50+1 malik onayı ile dönüşüm kararlarının alınabilmesi (önceden 2/3 çoğunluk aranıyordu).

  • Devlet desteklerinin artırılması.

  • Yarısı Bizden” kampanyası gibi yeni finansal teşvikler.

 
3. Kentsel Dönüşüm Süreci Nasıl İşler?
  1. Risk Tespiti
    Yapı sahipleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkilendirdiği lisanslı kuruluşlara başvurarak binalarının “riskli” olup olmadığını tespit ettirir.

  2. Malik Kararı
    Binanın riskli çıkması hâlinde, maliklerin salt çoğunluğu (%50+1) ile dönüşüm kararı alınabilir.

  3. Yıkım ve Projelendirme
    Mevcut yapı yıkılır ve ruhsatlı, deprem yönetmeliğine uygun yeni yapı projelendirilir.

  4. Yapım Süreci ve Devlet Desteği
    Hak sahiplerine kira yardımı, faiz destekli kredi, taşınma desteği gibi çeşitli devlet destekleri sağlanır.

 
4. Devlet Destekleri

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kentsel dönüşümü teşvik etmek için aşağıdaki destekleri sunmaktadır:

  • Kira Yardımı:
    Riskli yapılarda 18 ay, riskli alanlarda 48 ay boyunca aylık kira desteği sağlanır (il bazında değişir).

  • Faiz Desteği:
    Konut yapımı, konut edinme ve işyeri yapımı için çekilecek kredilere %0,60’a kadar faiz desteği verilir.

  • Taşınma ve Tahliye Desteği:
    Bina yıkımı sonrası hak sahiplerine taşınma yardımı ödenir.

  • Vergi ve Harç Muafiyetleri:
    Tapu harcı, noter ücreti, veraset ve intikal vergisi gibi işlemlerden muafiyet sağlanır.

  • “Yarısı Bizden” Kampanyası:
    2023 yılında başlatılan bu kampanyayla konut sahiplerine 875 bin TL’ye kadar hibe ve kredi desteği sağlanmaktadır.

 
5. Kentsel Dönüşümün Faydaları
 
Depreme Karşı Dayanıklı Yapılar

Türkiye’nin büyük bölümü 1. ve 2. derece deprem kuşağında yer aldığından, dönüşüm ile olası afetlerde can ve mal kaybı riski azaltılır.

 

Modern ve Planlı Kentleşme

Plansız yapılaşma ortadan kalkar, daha düzenli ulaşım ağları, sosyal alanlar ve altyapılar oluşturulur.

 

Enerji Verimliliği ve Sürdürülebilirlik

Yeni yapılan binalarda enerji kimlik belgesi zorunluluğu vardır. Bu sayede daha az enerji tüketimi ve çevreye duyarlı yapılar hedeflenir.

 

Ekonomik Canlanma

İnşaat, malzeme, mühendislik gibi sektörler desteklenir. Yeni yaşam alanlarıyla çevredeki ekonomik faaliyetler artar.

 

Mülkiyet Değeri Artışı

Yeni yapılan yapıların piyasa değeri eski yapılara kıyasla çok daha yüksek olur. Bu da maliklerin ekonomik olarak kazanç sağlamasına olanak tanır.

 

6. Kentsel Dönüşümde Karşılaşılan Zorluklar
  • Malikler arasında uzlaşma sağlanamaması

  • Finansal yetersizlikler

  • İmar planı sorunları

  • Sosyal ve kültürel bağların kopması

Bu nedenlerle devlet, özellikle alan bazlı dönüşüm ve yerinde dönüşüm gibi modellerle sosyal yapıyı korumaya yönelik çözümler üretmektedir.

 

Kentsel dönüşüm, Türkiye’nin hem afetlere hazırlıklı şehirler kurması hem de modern ve sürdürülebilir bir kentleşme politikası geliştirmesi için stratejik bir öneme sahiptir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın öncülüğünde sürdürülen bu çalışmalar, hem bireylerin güvenli konutlarda yaşamasını sağlamakta hem de kentlerin çehresini değiştirmektedir.

Projelerimiz

Yapımı biten, devam eden ve yeni başlayacak projelerimizi inceleyebilirsiniz.